به گزارش ایرنا، حجت خاکپور چهرهپردازی است که به دلیل مناسب شدن گریم شخصیت اصلی مستند «کلنل محمدتقی پسیان» بر روی چهرهاش به عنوان نقش اصلی این اثر ایفای نقش کرد، وی بیش از ۲ دهه است که به صورت حرفهای در مشهد فعالیت میکند و مانند برخی دیگر از هنرمندان به تهران یا شهر دیگری مهاجرت نکرده و همچنان در این عرصه مشغول به فعالیت است، خبرنگار ما روز چهارشنبه با این هنرمند عرصه چهره پردازی به گفت وگو نشست.
ایرنا: فعالیت خود را از چه زمانی در عرصه گریم آغاز کردید و تصویر شما از این هنر چیست؟
خاکپور: گریم را ۲۵ سال است که به صورت حرفهای انجام می دهم، از سال ۱۳۸۰ وارد صدا و سیما شدم و تا امروز در بخش تولید مشغول به کار بودهام. تاکنون با کارگردانان شاخصی مانند «رضا صابری، مهدی محمدی، احمد شادکامی، جواد علیزاده، سعید نوری زاده، علی خزائی فر، حسن آخوندپور، سروش محمدزاده، سعید ولی زاده و حامد پویان» همکاری کردهام.
۲۵ سال قبل که من فعالیت خود را در گریم آغاز کردم، در مشهد چهره پرداز زیادی نبود، سال ۱۳۸۰ بود که همکاری خود را با رضا صابری داشتم و با نخستین کارم برگزیده جشنواره شدم، سپس با همکاری دوستان در صدا و سیما توانستم تجربهای بیشتری کسب کنم.
سینما یک عنصر کاملا تیمی است و من همواره به عنوان چهره پرداز در کنار سایر هنرمندان فعالیت داشتهام؛ اما تمرکز کاری من بیشتر بر تولیدات تلویزیونی بوده است.
سینما عنصر خلاق همراه با نوآوری است و نیاز به فراگیری و بازآموزی مجدد دارد، هر روز در عرصه سینما با فنون و مفاهیم جدیدی آشنا میشویم، هم اینک صحبت از هوش مصنوعی است، ما به عنوان یک هنرمند باید چه مواجهه ای با هوش مصنوعی داشته باشیم، در سینمای خراسان چه کسی پیشگام شده و چه کمکی می تواند بکند!
ایرنا: هنر گریم در ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟
خاکپور: گریم هنری برپایه نقاشی، مجسمه سازی، قطعه سازی و فن آرایش است، بازیگر حرفه ای خود را در کنار گریمور و گریم قرار می دهد، اما برخی بازیگرها که نمی توان آنان را حرفه ای دانست، می گویند که «خیلی زشتم نکن، یا موهایم را خراب نکن»، هرچند گریمور خط مشی کارگردان را دنبال می کند اما در نهایت این گریمور است که چهره را خلق کرده و از کارش دفاع می کند.
چهره پردازان ایران از دهه ۵۰ تاکنون بسیار خوش درخشیده اند و آوازه تجربه و هنر آنان تا کشورهای اطراف نیز رفته است، بزرگانی مانند «سعید ملکان، جلال معیریان» گریم در ایران را متحول کردند، هم اینک نیز بسیاری از گریمورهای کشورهای اطراف مانند ترکیه، ایرانی هستند، کشورمان توانسته به جایگاه ارزشمندی در منطقه خاورمیانه در عرصه گریم دست یابد.
در سینمای امروز ایران شاهد فعالیت های تاریخی و فانتزی زیادی هستیم که اساتید گریم ایران هنرهای خلاقانه ای از خود بروز دادهاند، کار قوی چه در تئاتر و چه در سینما، هنر چهره پردازی را نشان میدهد، ضعف در این بخش به افراد بازنمی گردد، بلکه نهادهای حمایتگر به چهره پردازان جوان و خلاق، میدان برای فعالیت نمی دهند.
از سوی دیگر گریم یک هنر تخصصی است و امکانات و مواد خوب و قوی می خواهد، زمانی که چهره پرداز امکان خرید آن را نداشته باشد، نمی تواند هنر خود را به نمایش گذارد، در مجموع گریمورهای خوب و متخصصی در ایران پرورش یافته اند، اما به دلیل ضعف نهادهای حمایتگر بویژه در استان ها بعضا عرصه ای برای فعالیت و بروز هنرشان نداشته اند.
این طور نیست که آموزشگاههای سینمایی در حوزه گریم فعالیتی نداشته باشند، بعضا ورود بیش از حدی هم به این موضوع داشتهاند، اینکه یک جوان کم تجربه بلافاصله بعد از اتمام آموزش وارد عرصه گریم حرفه ای شود، ایراد آن به آموزشگاهها و ازدیاد آموزش در این حوزه باز میگردد.
این شرایط برای گریمورها و چهره پردازان استانی مانند خراسان رضوی سخت تر از پایتخت است، زیرا سینما با همه امکانات آن در پایتخت متمرکز شده و جوانان گریمور در استان نمی توانند از محل فعالیت خود، رزومه خوبی ایجاد کرده و سرمایهای بدست آورند، لذا پیشرفتی هم در این عرصه برای آنان اتفاق نمی افتد.
ایرنا: سختی کار گریمورها در خراسان رضوی چیست؟
خاکپور: به تبع قوی بودن هنرهای نمایشی در مشهد و اینکه قطب بزرگ هنری در کشور به شمار میرود، چهره پردازان خوبی نیز در این شهر ساکن هستند که ظرفیت بالایی دارند، بویژه از دهه ۹۰ تاکنون با شکل گیری رشتههای آکادمیک در زمینه چهره پردازی، گریمورهای خوبی در این شهر رشد کردند.
از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ دانشکده خبر در مشهد رشته گریم را ایجاد کرد و ۷۰ تا ۸۰ نفر نیز به عنوان دانشجو در این رشته تحصیل کردند اما ضعف بودجه دانشگاه در تامین مدرس و امکانات باعث شد که این رشته تداوم نداشته باشد، دانشجویانی که از این دانشکده در رشته گریم دانش آموخته شدند نیز به جای کار در تئاتر و سینما، مجبور شدند در تیزرهای تلویزیونی و کارهای تبلیغاتی مشغول به کار شوند، کار در این تیزرها و تبلیغات کمکی به پیشرفت آنان نمی کند.
نخستین موردی که گریمورهای مستقر در مراکز استان ها را آزار می دهد، تمرکز بودجه و امکانات، آموزش و مدرسان این هنر در تهران است، امروز حتی آموزشگاه تخصصی برای بحث گریم هم در مشهد بسیار محدود است، تنها آموزشگاهی که به نحوی بخش آموزشی برای گریم دارد، آموزشگاه «تصاویر ماندگار» در مشهد است که توانسته ام در آن ۷۰ تا ۸۰ درصد از امکانات اولیه برای گریم را مهیا کنم.
هرچند مراکز متعددی از سوی حوزه هنری یا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی وارد عرصه آموزش گریم شده اند و افراد علاقه مند هم برای آموزش در این زمینه وجود دارند، دوستانی نیز در این زمینه در حال تدریس مبانی گریم هستند اما متاسفانه بستر حمایتی در عرصه هنرهای نمایشی به صورت ویژه برای گریم وجود ندارد، در عرصه گریم، علاقه و استعداد کافی نیست، فضا و بودجه و حمایت مالی می خواهد.
بسته های اقتصادی زیادی باید به کمک فعالان عرصه هنرهای نمایشی بیایند تا زمینه رشد گریم فراهم شود، سوال این است که چرا بسته فرهنگی – اقتصادی در مشهد شکل نمیگیرد که فعالان عرصه گریم بتوانند خلاقیت و سواد خود را بروز دهند.
سینما ساختاری دارد که باید از کسانی که تجربه بیشتری در این زمینه داشته و رزومه قویتری دارند، در آن بهره گرفت، اما از سوی دیگر فعالیتهای میدانی سینما در خراسان رضوی بسیار ضعیف است و چهره پردازان جوان فرصتی برای کسب تجربه در سینمای حرفهای ندارند، همواره مشکلاتی در مشهد وجود داشته که میدان برای فعالیت و عرض اندام نسل جوان آموزش دیده در عرصه چهره پردازی در آن فراهم نشده است.
گریمور یا چهره پرداز زمانی که آموزش میبیند، باید عرصه ای برای کسب تجربه و عرضه کار خود داشته باشد، اینکه بستری برای جوانان آموزش دیده در این بخش فراهم نشود، به نوعی خیانت در این عرصه به شمار میرود، باید شرایطی فراهم کرد تا آنان بتوانند تجربه بدست آورده و توانمندیهای خود را به منصه ظهور برسانند.
متاسفانه افرادی در مشهد و خراسان رضوی هستند که با وجود داشتن بضاعت مالی برای سرمایه گذاری در عرصه هنر، فاقد نگاه فرهنگی هستند و حاضر هستند در یک پروژه سینمایی در تهران سرمایه گذاری کنند اما در مشهد این سرمایه گذاری را نداشته باشند.
مشهد تاکنون آثار قوی در عرصه تئاتر و سینما از خود نشان داده و بهترین شکل محتوای هنری را در جشنواره های مختلف به نمایش گذاشته است و خوشبختانه آثار تولیدی هنرمندان این استان دیده میشود، سرمایهگذاران در مشهد هنر گریم را نمی شناسند و نسبت به سینما تا حدی کم سواد هستند، هنرمندان هم کسبه بازار نیستند که در کنار خیابان متاع خود را بفروشند، در اینجا وظیفه نهادها و دستگاههای فرهنگی است که وارد میدان شوند و حلقه وصل بین هنرمندان و سرمایهگذاران گردند.
ایرنا: چطور شد که در نقش کلنل پسیان حضور یافتید؟
خاکپور: چهره پردازی شخصیت های تاریخی دشوار است و من تاکنون چهره پردازی شخصیت هایی مانند محمد تقی شریعتی، فردوسی و کلنل پسیان را انجام دادهام. اما یکی از بخش های همیشه مورد علاقه من، مستندهای مربوط به بازسازی چهرههای تاریخی است که به واقع چهره پرداز را به چالش میکشد، چرا که شخصیت آنان گویا و وجود تصاویر این شخصیتها کار چهره پرداز را سخت میکند.
اتفاق خوبی که در این چند سال افتاده، این است که با همکاری کارگردانانی مانند «احمد شادکامی، عباس مهاجرانی و چهره پردازی» شخصیت های تاریخی مانند محمدتقی شریعتی و حکیم فردوسی را برعهده گرفتم که کار برای من در این آثار بسیار جذاب بوده است.
آخرین کار من در حوزه مستندهای تاریخی مربوط به مستند «کلنل محمدتقی پسیان» به کارگردانی حامد پویان بود که در ابتدا چهره پردازی شخصیت محمدتقی کلنل پسیان را بر عهده گرفتم، تعداد زیادی بازیگر آمدند تا چهره آنان برای بازی در نقش کلنل تست شود اما در نهایت تست چهره روی من موفقیت آمیز درآمد، به سبب اعتمادی که کارگردان این اثر به من داشت، علاوه بر چهره پردازی بازی در نقش کلنل پسیان را در این مستند بر عهده گرفتم.
گریم حتی در سینمای مدرن و اجتماعی امروز نیز میتواند یاریگر فیلمسازان و هنرمندان باشد، به طور خاص در فیلم «جدایی نادر از سیمین» شاهد یک گریم رئال و طبیعی از «اصغر فرزین» هستیم که با هنر گریم خود به شخصیتهای فیلم کمک کرد تا باورپذیرتر باشند، گریمور و طراح لباس میتوانند نقش شما را در هر کارکتری باورپذیرتر کنند، لذا همان قدر که صنعت سینما در حال رشد است، گریم هم باید رشد پیدا کند.
در پایان علاقهمند هستم بخش فعالان فرهنگی و اقتصادی جدا از مراکز دولتی ما، نسل جوان را حمایت کنند، بچه های بسیار خلاق بویژه در زنان چهره پردازان هنرمندی وجود دارد اما نمی توانیم بستر بروز این خلاقیت ها را برای آنان فراهم کنیم، امید است فرصتی فراهم شود که این جوانان بتوانند توانمندی های خود را بروز دهند.
منبع