شاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش ایرنا، نشست علمی ویژه رونمایی از کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» با حضور جمعی از اساتید حقوق بین‌الملل و موسسات و تشکل‌های فعال در حوزه اقوام و پژوهشگران حوزه قفقاز و اوراسیا در «مرکز پژوهشی حقوق اقلیت‌ها» در تهران برگزار شد.
عباس رحمانی رییس انجمن تات شناسی ایران، مجید نعمتی سیاهمزگی رییس انجمن تالشان مقیم تهران، آندرانیک سیمونیان استاد زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، جعفر خاشع مدیرعامل بنیاد مطالعات قفقاز، ایساک یونانسیان رئیس هیات مدیره موسسه ارمنی ترجمه و تحقیق هور، هادی رحمانی ساعد استاد دانشگاه، حسن بهشتی پور پژوهشگر ارشد حوزه اوراسیا و رسانه، جعفر عبدالملکی پژوهشگر حوزه کردی و احمد کاظمی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در این نشست به تبیین نگاه حقوق بین الملل به اقلیت‌های چهارگانه قومی، مذهبی، زبانی و ملی؛ وضعیت اقلیت‌ها و اقوام در جمهوری آذربایجان، دلایل ضرورت افزایش توجهات و مطالعات به وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان با توجه به امتداد اقوام ایرانی به منطقه قفقاز پرداختند.
رونمایی از کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» به طور نمادین توسط روسای تشکل‌ها و نمایندگان اقوام آذری، تالش، تات، ارمنی و کُردی ایران که هر یک از این اقوام دارای امتداد در جمهوری آذربایجان نیز هستند، انجام شد.
کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین‌الملل» به قلم احمد کاظمی عضو هیات علمی گروه حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران مرکز و پژوهشگر ارشد اوراسیا در چهار بخش، شانزده فصل و ۶۰۸ صفحه به زیور طبع آراسته شده است.
این کتاب با رویکرد «حقوقِ بین‌المللی» و با استفاده از منابع فارسی، انگلیسی، روسی، آذری و ترکی استانبولی و با اتکا به حدود سه دهه پژوهش و آرشیو نگارنده در این حوزه و پنج سال حضور میدانی در جمهوری آذربایجان، به بررسی وضعیت اقلیت‌های مختلف در جمهوری آذربایجان از منظر «حق موجودیت، حق بر هویت جمعی، حقوق فرهنگی، حقوق مذهبی، حقوق زبانی، حقوق اقتصادی، حق تماس، حق بر مشارکت مؤثر، حق هم‌گرایی برابری‌طلبانه و حق تعیین سرنوشت» پرداخته است.
چالش پژوهش در حوزه اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان
احمد کاظمی نویسنده کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» اظهارداشت: مهمترین چالش پژوهش در حوزه اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان به عنوان یک کشور کثیرالمله، قِلّت منابع است و اطلاعات منتشره در مورد اقلیت‌ها در این کشور متأثر از سنت تاریخ‌نویسی شوروی و تزارها، بر جعلیات و نفرت‌پراکنی استوار است.
وی گفت: این کتاب دو هدف عمده را توامان دنبال می‌کند؛ اول؛ شناخت اقلیت‌های متعدد قومی، مذهبی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان در قالب یک کتاب مرجع. دوم؛ بررسی وضعیت حقوقی این اقلیت‌ها، فارغ از رویکردهای سیاسی و در چارچوب موازین و اسناد حقوق بین‌الملل اقلیت‌ها به ویژه «اعلامیه سازمان ملل درباره حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی» مصوب ۱۹۹۲ -به عنوان مترقی‌ترین سند خاص حقوق اقلیت‌ها- که در آن ده عنوان حقوق سنتی و مدرن برای اقلیت های عرفی چهارگانه پیش‌بینی شده است.
استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه در تشریح وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان افزود: از منظر بهره‌مندی از حقوق و امتیازات، اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان به دو دسته «اقلیت‌های برگزیده» و «اقلیت‌های عادی» قابل تقسیم هستند، در حالی که برخی از اقلیت‌های برگزیده و عمدتاً تُرک‌تبار مانند ترک‌های آهیسکا و کاکائوزها یا اقلیت‌های مذهبی نظیر یهودیان، از عالی‌ترین سطوح امتیاز و حمایت، برخوردارند؛ اغلب اقلیت‌های قومی مانند تالشان، لزگی‌ها، آوارها، تات‌ها و ارامنه با نقضِ فاحش حقوق‌شان، با «سلب حق موجودیت تا پاکسازی سیستماتیک قومی و نسل‌کشی فرهنگی» مواجه هستند.
بر اساس این گزارش، بخش‌های چهارگانه کتاب «وضعیت اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» ترکیبی از مباحث نظری و حقوقی اقلیت‌ها به همراه بررسی مصداقی حقوق اقلیت‌ها در جمهوری آذربایجان است.
بخش اول این کتاب به بررسی موضوع مفهوم «اقلیت ها در اسناد بین المللی حقوق بشر» شامل مباحث «جایگاه و مفهوم اقلیت ها در حقوق بین الملل»، «حقوق اقلیت ها در اسناد بین المللی حقوق بشر» و «رویکرد حقوقی جمهوری آذربایجان به اقلیت ها» پرداخته است.
در بخش دوم این کتاب به «وضعیت اقلیت های قومی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» از جمله اقلیت های ارمنی، لزگی، آوار، اودی، تات، کُرد، وضعیت اقلیت های قومی شاهداغ (خینالیق، بودوگ و گریز)، روتول، ساخور، روما، گرجی و اینگلوی، روس، مولوکان، اوکراینی، ترکمن، تاتار، چرکس، ترک های آهیسکا، اوست (آسی)، کاکائوزها، دارگین ها و همچنین وضعیت اقلیت های ملی در جمهوری آذربایجان پرداخته شده است .
بخش سوم کتاب نیز به بررسی ««وضعیت اقلیت های مذهبی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» شامل «وضعیت اهل سنت، وهابی ها و فرقه بهائیت در جمهوری آذربایجان»، ««وضعیت اقلیت یهودی در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل»، «وضعیت اقلیت های مسیحی، آشوری، زرتشتی و کریشنا در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» اختصاص یافته است. نهایتا در بخش چهارم کتاب موضوعات مهمی همچون «گزارش نهادهای بین المللی، شیعیان اقلیت معکوس، تاثیر پان تورانیسم بر وضعیت اقلیت ها در جمهوری آذربایجان» در سه فصل مجزا تشریح شده است.
کتاب ««وضعیت اقلیت ها در جمهوری آذربایجان از منظر حقوق بین الملل» پس از کنکاش علمی و حقوقی وضعیت تمامی اقلیت های چهارگانه عرفی، با تاکید بر اینکه اقلیت ها در جمهوری آذربایجان از منظر بهره مندی یا عدم بهره مندی از حقوق دهگانه اقلیت ها در قالب دو دسته اقلیت های برگزیده مانند اقلیت یهودی و اقلیت های عادی (مانند تالشان) قابل تقسیم است، به این نکته پایانی تاکید کرده است که :«وضعیت اقلیت های عادی قومی، زبانی و ملی در جمهوری آذربایجان در چشم انداز آینده ارتباط مستقیمی با سیاست های قومی و مذهبی حاکم بر جمهوری آذربایجان دارد که در کنار تشیع زدایی، از پان آذریسم به پان ترکیسم و پان تورانیسم سیر کرده است. تا زمانی که تغییر اساسی در این رویکردهای کلان صورت نگیرد، هیچ تضمینی برای شناسایی ، ترویج و ارتقاء حقوق اقلیت ها در جمهوری آذربایجان وجود نخواهد داشت.»
احمد کاظمی نویسنده این کتاب پیش از نیز چندین کتاب حقوقی در حوزه اقلیت ها از جمله «کتاب مفهوم اقلیت در اسناد بین المللی حقوق بشر»، «وضعیت اقلیت ها در ترکیه از منظر حقوق بین الملل» و چندین مقاله علمی – پژوهشی در این حوزه از جمله تعریف اقلیت در اسناد بین المللی حقوق بشر، آینده پژوهشی تطور مفهوم اقلیت در ادبیات و مباحث حقوق بین‌الملل، اقلیت‌های اوراسیایی تبار ترکیه از منظر حقوق بین الملل، تاثیر نظریه چندفرهنگ‌گرایی بر تطور مفهوم اقلیت در حقوق بین الملل، به چاپ رسانده است.
منبع
