در سالهای اخیر، اقدامات جدی و سازندهای در زمینه تولید محتوای مناسب و شایسته برای کودکان و نوجوانان کشور انجام شده است اما این تلاشها مشخصا کافی نیست. کودکان امروز، جوانان فردا هستند و پدران پسفردا؛ پس این موضوع که چه محتوایی به روح و روان آنها منتقل میشود، بسیار حائز اهمیت است.
الگوهای غربی مانند مرد عنکبوتی، بتمن، هالک و سایر قهرمانان خیالی برای کودکان ما جذابتر از شخصیتهای ملی و اساطیری خودمان مانند رستم، سهراب، بیژن و منیژه به نظر میرسند و این واقعیت جای تأمل و تفکر دارد.
بدیهی است که در پرداختن به شخصیتهای ملی و اساطیری خودمان ضعیف عمل کردهایم حال آن که توان زیادی برای ساخت آثاری ماندگار و موثر در این زمینه داریم. در این حوزه کوتاهیهایی صورت گرفته است پس ما موظفیم با درایت و توان متخصصان فرهنگیمان در این مسیر حساس گامهای مؤثری برداریم.
جنگ امروز، جنگ رسانهای است و ما با نسل باهوش امروزی مواجهیم که نیازهایش به مراتب بیشتر و متنوعتر از نسلهای گذشته است. باید فرهنگ، تاریخ و قهرمانان کشورمان را به درستی به آنها معرفی کنیم.
در سالهای اخیر، شاهد رشد چشمگیر انیمیشنها و بازیهای دیجیتال ایرانی بودهایم که به خوبی میتوانند جایگزین محتوای غربی شوند؛ انیمیشنهایی مانند «شاهزاده روم»، «فیلشاه»، «فهرست مقدس» یا «لوپتو» با داستانهای جذاب و شخصیتهایی شناختهشده و مرتبط با پیشینه فرهنگی یا باورهای مذهبی، بافت هویتی و سبک زندگی ایرانی، توانستهاند تا حدی توجه کودکان و خانوادهها را جلب کنند.
همچنین بازیهای دیجیتال ایرانی نظیر «سیاوش»، «گرشاسپ» و… که بر اساس داستانهای ملی و اساطیری طراحی شدهاند، میتوانند به توسعه مهارتهای شناختی و اجتماعی کودکان کمک کنند. این آثار نه تنها سرگرمکنندهاند بلکه ارزشهای فرهنگی و اجتماعی ما را نیز منتقل میکنند.
یکی از تولیدات موفق دیگر در این زمینه، سریال کارتونی «پهلوانان» است که به داستانهای پوریای ولی، یکی از قهرمانان بزرگ تاریخ ایران، میپردازد. این سریال با روایت ماجراهای زندگی پوریای ولی، نه تنها به معرفی یکی از شخصیتهای تاریخی میپردازد بلکه ارزشهای اخلاقی و انسانی را نیز به کودکان آموزش میدهد؛ داستانهایی که حول محور شجاعت، صداقت و احترام به دیگران شکل گرفتهاند و میتوانند الهامبخش نسل جدید باشند.
علاوه بر انیمیشن و بازیهای دیجیتال، موسیقی ایرانی نیز نقش مهمی در شکلدهی به هویت فرهنگی کودکان و نوجوانان دارد. موسیقی با تنوع سازها و نغمهها، احساسات عمیق را منتقل میکند و میتواند به یادگیری زبان، ریتم و حتی تاریخ کمک کند.
یکی دیگر از موفقترین تولیدات در این زمینه، مجموعه انیمیشنی «شکرستان» است که با داستانهای جذاب و شخصیتهای دوستداشتنی خود توانسته است مخاطبان زیادی را جذب کند؛ مجموعهای با محصولات فرهنگی مرتبط و متنوع که با بهرهگیری از قصههای ایرانی و فرهنگ بومی، نه تنها سرگرمی سالمی برای کودکان فراهم کرده بلکه به آموزش ارزشها و آموزههای اخلاقی نیز پرداخته است.
همچنین هنرهای تجسمی نظیر نقاشی، مجسمهسازی و صنایع دستی نیز میتوانند ابزارهای قدرتمندی برای انتقال فرهنگ ایرانی به کودکان باشند. کارگاههای هنری که در آنها کودکان با تکنیکها و سبکهای مختلف هنری آشنا میشوند، میتواند خلاقیت آنها را تقویت کند و حس تعلق به فرهنگ خود را در آنها پرورش دهد.
کودکان و نوجوانان امروز به واسطه پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، بیشتر از هر زمان دیگری در معرض آسیبهای روحی و روانی قرار دارند؛ بنابراین باید شیوههای درست استفاده از این فضا را به آنها آموزش دهیم و تحت کنترل والدین، مربیان و معلمان قرار بگیرند.
امروزه غربیها به خصوص آمریکاییها در راستای توسعه هژمونی فرهنگی و همچنین بازارهایشان، به دنبال نفوذ به قلب و ذهن نوجوانان و کودکان سراسر جهان از طریق محتوایی هستند که بعضا با هویت ایرانی ما سازگار نیست و حتی تعارضاتی بنیادین دارد. بنابراین این وظیفه مهم بر دوش ما است که با تولید محتوای سالم و مناسب برای کودکان و نوجوانان ایرانی از طریق فیلم، سریال، موسیقی، تئاتر، هنرهای نمایشی و همچنین انیمیشنها و بازیهای دیجیتال، نبض نسل جوان را به دست بگیریم و خاطرات ماندگار و شیرینی برای آنها بسازیم تا در آینده پدران و مادرانی شوند که این میراث ملی را به فرزندانشان منتقل کنند.
* فعال حوزه فرهنگ و هنر موسیقی
منبع