ناترازی انرژی چگونه نفس رشد اقتصادی را گرفت؟

گروه اقتصادی ایرنا – رشد اقتصادی یک از شاخص های مهم در بررسی تحولات اقتصادی کشورهاست زیرا نشان می دهد که فعالیت های اقتصادی در آن کشور تا چه میزان به تولید، ایجاد ارزش افزوده و ایجاد ثروت کمک کرده است؛ از این رو انتشار گزارش های فصلی از رشد اقتصادی یکی از ابزارهایی است که به سیاستگذاران کمک کند بدانند در میانه راه چه عواملی در مسیر رشد اقتصادی دست اندازی می کند.

بر اساس ارزیابی هایی که مرکز آمار ایران از رشد اقتصادی تابستان امسال داشت، این شاخص اقتصادی با احتساب نفت به ۳.۴ درصد و بدون نفت به ۲.۳ درصد رسیده بود اما آخرین نتایج حساب‌های ملی فصلی مرکز آمار ایران، محصول ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ۱۴۰۰، نشان از رشد ۳.۱ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت (به قیمت پایه) و ۲.۲ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت پایه) در ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ دارد.

این امر نشان می دهد که رشد اقتصادی اندکی عقبگرد داشته است یعنی با نفت سه دهم درصد و بدون نفت یک دهم درصد از شاخص های فصل تابستان عقب نشینی کرده است.

برای یافتن متهم ردیف اول این کاهش رشد بهتر است نگاه مجددی به فضای اقتصادی کشور در ماه‌های گذشته داشته باشیم؛ به وضوح، ناترازی انرژی به‌ویژه گاز و برق مهمترین بیماری مبتلا به اقتصاد ایران در ماه‌های گذشته بوده و خاموشی های مکرر به‌ویژه در واحدهای تولیدی و صنعتی سبب شده تا ظرفیت تولیدی بسیاری از واحدهای موثر در اقتصاد ایران به‌خصوص صنعت خالی بماند.

در همین راستا طی ماه‌های گذشته فعالان اقتصادی در بخش های فولاد، سیمان و صنایع خودروسازی از قطعی های برق و گاز آسیب دیده اند و نتوانسته‌اند آن‌گونه که در چشم انداز خود تعریف کرده بودند، به تولید برسند.

نرخ رشد اقتصادی ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ بر اساس آخرین نتایج حساب های ملی فصلی مرکز آمار ایران، محصول ناخالص داخلی(GDP) به قیمت ثابت سال ۱۴۰۰ در ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ به رقم ۷۵,۲۹۱ هزار میلیارد ریال با نفت و ۵۷,۳۳۰ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسیده است.

در حالی که رقم مذکور در مدت مشابه سال قبل با نفت ۷۳,۰۲۷ هزار میلیارد ریال و بدون نفت ۵۶,۱۰۶ هزار میلیارد ریال بوده که نشان از رشد ۳.۱ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت (به قیمت پایه) و ۲.۲ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت پایه) در ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ دارد. سهم گروه‌های عمده اقتصادی از محصول ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت و نرخ رشد آن ها در ۹ ماهه ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال گذشته به شرح زیر است:

مقایسه اجزای رشد اقتصادی در ۹ ماهه امسال با رشد اقتصادی فصل تابستان گزارش اثرگذاری ناترازی انرژی بر رشد اقتصادی را ثابت می کند چنانچه بخش های نفت، معادن، گاز، ساختمان و خدمات روند کاهشی داشته اند و حتی بخش ساختمان رشد صفر درصد را تجربه کرده است.

در این میان بیشترین کاهش رشد مربوط به بخش معدن بوده که در مقایسه با تابستان منفی ۹.۵ درصد عقبگرد داشته است و پس از آن بخش نفت با منفی ۲.۷ درصد قرار دارد.

نتایج محاسبات حاکی از آن است که رشته فعالیت‌های گروه کشاورزی ۳.۳ درصد (شامل زیر بخش‌های زراعت و باغداری، دامداری، جنگل‌داری و ماهیگیری)، گروه صنایع و معادن ۳.۶ درصد (شامل استخراج نفت خام و گاز طبیعی ۶.۱ درصد، سایر معادن ۹ دهم درصد، صنعت ۱.۴ درصد، توزیع گاز طبیعی ۵.۷ درصد، تامین آب و برق ۲.۵ درصد، ساختمان صفر درصد) و فعالیت‌های گروه خدمات ۲.۳ درصد (شامل زیر بخش های عمده وخرده فروشی، فعالیت های خدماتی مربوط به تأمین جا و غذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار و دامپزشکی، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایرخدمات عمومی ، اجتماعی، شخصی وخانگی) نسبت به ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ رشد داشته است.