شاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، مهاجرت نخبگان از کشور یک سرمایه ملی که در واقع می‌تواند در خدمت توسعه کشور باشد، بی‌بهره می‌کند، زیرا سرمایه انسانی عامل مـؤثری در رشد و توسعه اقتصادی، پر کردن شکاف عمیق تکنولوژیکی، کـاهش نقـش مزیـت نسـبی طبیعـی و افزایش نقش مزیت نسبی اکتسابی کشورهای درحال توسعه، محسوب می‌شود. به همین منظور سهم قابل توجهی از منابع آنها صرف آموزش نیروی انسانی می‌شود. اما زمانی که باید سرمایه انسانی مورد بهره‌برداری قرارگیرد، به شکل فرار مغزهـا به خارج شده و زیان جبران ناپذیری متوجه کشورهای درحال توسعه می‌کند.
نخبگان، سرمایه‌های انسانی هستند که وجودشان باعث تعادل در جامعه و عامل رشد و توسعه کشور است. وقتی جامعه‌ای از نخبگان تهی می‌شود علاوه بر اینکه فرایند توسعه متوقف می‌شود، ثبات جامعه نیز به خطر می‌افتد. ایران نیز همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه در پرورش و نگاهداشت نیروی متخصص با مشکلات زیادی روبه‌روست و روند مهاجرت متخصصان و نخبگان به سوی کشورهای توسعه‌یافته در چند سال اخیر شتاب نسبتا زیادی داشته است.
یکی از دلایل مهاجرت نخبگان عدم شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی، ناکارآمدی سیستم دانشگاهی و پدیده جهانی شدن نیروی کار است و از طرفی ارتباطات موثر با نخبگان، جذب نخبگان، اصلاح سیستم آموزشی و همکاری از راه دور دانشجویانی که مهاجرت کردند، می‌تواند در حفظ و نگهداشت نخبگان اثربخش باشد.
امروز، چهارشنبه ۱۲ دی‌ماه ۱۴۰۳، انجمن علمی اخلاق در علوم و فناوری میزبان همایش ملی مهاجرت نخبگان علمی با هدف بررسی چالش‌ها و ارائه راهکارها با حضور چهره‌های علمی پژوهشگران، صاحب‌نظران و تصمیم‌گیران حوزه علم و فناوری به میزبانی در پژوهشگاه صنعت نفت است.
همایشی با تمرکز بر محورهایی نظیر مبانی نظری مهاجرت نخبگان، تحلیل عوامل مهاجرت، سویه‌ها و تجربیات زیسته مهاجران علمی ایرانی و ارائه سیاست‌ها و راهبردهای پیشنهادی است که هدف این رویداد، بررسی علمی پدیده مهاجرت نخبگان علمی و شناسایی راهکارهایی برای کاهش تبعات آن بر توسعه کشور اعلام شده است.
پدیده مهاجرت یک معضل و صیانت از سرمایه‌های اصیل، ضروری است
دبیر علمی همایش به عنوان نخستین سخنران این رویداد گفت: پدیده مهاجرت یک مساله چند وجهی از سیاسی تا آموزشی اخلاقی است. این همایش حاصل بیش از ۲ سال تلاش است که اعضای کمیته علمی و اجرایی از ابتدا در تلاش بودند تا با تجارب جهانی و داده‌های علمی تدبیر برای مهاجرت نخبگان داشته باشند.
مسعود صفایی مقدم گفت: در این همایش، کارگاه‌های شش‌گانه تعریف شده و در آن جنبه‌های مختلف مهاجرت پرداخته می شود. در نشست‌های تخصصی در تلاش هستیم تا مساله محاصره نخبگان از جنبه‌های مختلف بررسی شود و برای آنها ارائه راهکار داشته باشیم و امیدوارم نتایج این مباحث را به مسئولان ارائه کنیم.
استاد دانشگاه شهید چمران اهواز گفت که مهاجرت نخبگان در ایران یک امر جدیدی است و این مساله آسیب‌رسان و معضلی شده که باید هر چه سریعتر به آن رسیدگی کرد و به محافظت از نیروها و سرمایه‌های اصیل پرداخت.
وی افزود: ما با شرایطی مواجه شده‌ایم که به سیل مهاجرت بی‌رویه نخبگان عزیز ما از کشور منتهی شده است. باید در نوع برخورد خودمان در تنظیم و تصویب قوانین و در بسیاری از برنامه‌هایی که به ویژه درباره جوانان و نخبگان تنظیم می‌کنیم تجدید نظر و اصلاح بکنیم.
صفایی مقدم خاطرنشان کرد: این همایش به منظور واکاوی یکی از پدیده‌های پیچیده و چند بعدی کشور یعنی مهاجرت نخبگان علمی برگزار می‌شود و در همین راستا نشست‌ها و جلسات متعددی با حضور اندیشمندان و پژوهشگران حوزه‌های مرتبط با این موضوع و فرایندی با حمایت و مشارکت فعال نهادهای علمی دانشگاهی انجمن‌های علمی برگزار شد. البته در این مسیر، شرکت ملی نفت ایران با حمایت‌هایش حضور داشت و نقش کلیدی در شکل‌گیری و تداوم مسیر این همایش ایفا کرد.
وی با گرامیداشت خاطره مرحوم دکتر جعفر میلی‌منفرد؛ عضو فقید شورای سیاستگذاری انجمن اخلاق در علوم و فناوری گفت: مرحوم دکتر منفرد با دلسوزی و بینش عمیق خود نقش ارزنده‌ای در تدوین اهداف و برنامه‌های این همایش ایفا کرد و یاد و نام استاد فقید همواره در ذهن و خاطره ما خواهد بود.
رئیس همایش هم در این نشست به پدیده چند وجهی مهاجرت نخبگان پرداخت و گفت: مساله مهاجرت یا فرار مغزها، در حوزه‌های اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت و برای کشور بسیار خسارت‌بار هست.
مصطفی معین به سابقه تاریخی مهاجرت پرداخت و گفت: سرمایه اصلی کشور ما قبل از این که نفت و گاز و منابع طبیعی و زیرزمینی باشد، منابع انسانی ایران است. باید پدیده مهاجرت هرچه سریعتر جزء اولویت‌های ملی قرار بگیرد و راهکاری برای آن اندیشیده شود.
ایران باید برای نگهداری نخبگان امکانات داشته باشد
موسس دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان هم در این همایش گفت که مهاجرت نخبگان، ریشه عمیقی دارد. نخبگان در هر جامعه‌ای بسیار محدود هستند اگر توجه خود را به جمع کویر آدم‌های معمولی معطوف نکنیم جامعه فرو خواهد ریخت.
پرفسور یوسف ثبوتی اظهار داشت: برای یافتن یک فرد ناخلف، تمام دستگاه‌ها را بسیج کردیم اما از انسان‌های معمولی که قسمت اعظم جامعه هستند غافل هستیم و آنها را در جامعه نمی‌بینیم و فرصت هم نمی‌دهیم.
همایش «مهاجرت نخبگان علمی در ایران امروز، چالش‌ها و راهکارها» امروز و فردا (۱۲ و ۱۳ دی) در قالب سخنرانی و برگزاری نشست‌های تخصصی همچنین ارائه مقاله و گفت‌وگوی آزاد دانشجویی به موضوع مهاجرت به ویژه مهاجرت علمی، مهاجرت‌های نخبگان و مهاجرت‌های تحصیل می‌پردازد.
منبع
