سد گلورد؛ شاهکار مهندسی برای توسعه اقتصادی شرق مازندران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهشهر، در دنیایی که مدیریت منابع آبی به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شده، نقش سدها در تأمین پایدار آب بیش از پیش برجسته است؛ استان مازندران، با طبیعتی سرسبز و بارش‌های فراوان، همواره با معضل مدیریت صحیح منابع آبی روبه‌رو بوده است؛ از یک سو، سیلاب‌های فصلی و روان‌آب‌های هدررفته به دریا، و از سوی دیگر، نیاز روزافزون به آب برای مصارف شرب و کشاورزی، لزوم ایجاد زیرساخت‌هایی کارآمد و مدرن را نشان می‌دهد؛ در این میان، سد گلورد در منطقه هزارجریب نکا به‌عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی استان مازندران، پاسخی شایسته به این نیازها بوده است.

سد گلورد، با ارتفاعی بلند و ساختاری مقاوم، نه تنها توانسته ‌حجم عظیمی از آب‌های سطحی را مهار کند، بلکه با تأمین سالانه میلیون‌ها مترمکعب آب شرب و کشاورزی، به بهبود شرایط زیستی منطقه کمک کرده است؛ برج آبگیر این سد، با طراحی نوین خود، امکان برداشت آب از ترازهای مختلف را فراهم کرده و از آلودگی و هدررفت منابع آبی جلوگیری می‌کند و  این پروژه، نمادی از تلاش‌های مهندسی و مدیریتی است که می‌تواند الگویی برای دیگر مناطق کشور باشد.

مدیریت آب؛ نیاز حیاتی مازندران

مازندران، استانی با طبیعتی بکر و منابع آبی غنی، همواره یکی از استان‌های کلیدی در بخش کشاورزی و تأمین آب شرب برای مناطق مختلف کشور به شمار می‌رود؛ با این حال، تغییرات اقلیمی، بارش‌های بی‌ثبات و نبود زیرساخت‌های مناسب برای مهار منابع آبی، استان را با چالش‌هایی جدی در مدیریت و بهره‌برداری از آب مواجه کرده است. 

در این بین، سد گلورد به عنوان یک پروژه مهندسی شاخص و راهبردی شرق مازندران که با چالش‌های متعدد کم آبی روبه‌روست در مرکز توجه قرار گرفته؛ پروژه‌ای که نه تنها می‌تواند مشکل تأمین آب شرب و کشاورزی را حل کند، بلکه از خسارات ناشی از سیلاب نیز جلوگیری کرده و زمینه‌ساز توسعه اقتصادی و اجتماعی در استان خواهد بود.

برای بررسی جزئیات فنی و چشم‌انداز این پروژه، مهندس حاجیان‌ کارشناس ارشد  حوزه آب، به تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو در ارتباط با سد گلورد پرداخت. او در صحبت‌های خود بر اهمیت این پروژه، تأثیرات بالقوه آن بر اقتصاد و کشاورزی، و ضرورت توجه به مدیریت منابع آبی تأکید کرد. 

علی حاجیان به ویژگی‌های خاص سد گلورد اشاره کرد و توضیح داد: “سد گلورد تنها یک پروژه مهندسی نیست؛ بلکه یک راهبرد برای تأمین آب شرب، کشاورزی و مدیریت سیلاب در مازندران است. این سد، با ذخیره حجم قابل‌توجهی از آب‌های سطحی، تأمین آب شرب و کشاورزی را برای مناطق پایین‌دست تضمین کرده است.”

وی افزود: “سد گلورد سالانه 28.3 میلیون مترمکعب آب شرب را برای مناطقی مانند نکا، بهشهر و گلوگاه تأمین می‌کند و در عین حال 72 میلیون مترمکعب آب برای اراضی کشاورزی دشت‌های پایین‌دست در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد.”

حاجیان تأکید کرد که سیلاب‌ها یکی از معضلات اصلی مازندران است و لزوم مهار این سیلاب‌ها از طریق زیرساخت‌های آبی ضروری است؛ “سیلاب‌ها به دلیل عدم وجود سازه‌های مهار آب به دریا می‌ریزند؛ این سیلاب‌ها علاوه بر ایجاد خسارات مالی، موجب تخریب اراضی کشاورزی و تأثیر منفی بر معیشت مردم می‌شوند. سد گلورد به عنوان سازه‌ای چندمنظوره، سیلاب‌ها را مهار کرده و از ورود آن‌ها به مناطق آسیب‌پذیر جلوگیری می‌کند.”
مهندس حاجیان بر نقش سد گلورد در توسعه اقتصادی استان تأکید کرد و افزود: “این سد تنها یک پروژه آب‌رسانی نیست؛ بلکه تأثیرات اقتصادی قابل‌توجهی دارد. 

تأمین آب مطمئن برای کشاورزی، کاهش اثرات سیلاب، و ایجاد فرصت‌های گردشگری از جمله مزایای این پروژه هستند که در آینده می‌تواند به رشد اقتصادی استان کمک کند.” وی با بیان این جمله ادامه داد: “تکمیل پروژه‌ها و استفاده بهینه از زیرساخت‌های آبی نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب است؛ اگر از ظرفیت‌های موجود به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم، سد گلورد می‌تواند به الگویی برای سایر استان‌های کشور در زمینه مدیریت منابع آبی تبدیل شود.”

حاجیان همچنین به لزوم توجه به دیگر پروژه‌های آبی اشاره کرد و گفت: “هر چند سد گلورد تأثیرات مثبت زیادی دارد، اما برای مواجهه با چالش‌های آبی و افزایش میزان ذخیره آب، باید پروژه‌های آبی بیشتری در استان اجرا شوند. سدهایی مانند سد هراز و زارم‌رود از جمله پروژه‌هایی هستند که می‌توانند در کاهش بحران آب و افزایش بهره‌وری از منابع آبی نقش‌آفرینی کنند.”

حاجیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث کیفیت آب تأکید کرد و توضیح داد: “مسأله کیفیت آب شرب نیز یکی از مواردی است که باید به آن توجه داشت. در حالی که آب برای مصارف کشاورزی می‌تواند از ترازهای پایین‌تر برداشت شود، برای تأمین آب شرب باید از ترازهای بالاتر سد که از نظر بهداشتی و کیفی بهتر هستند استفاده شود. این موضوع می‌تواند در افزایش کیفیت آب شرب تأثیر بسزایی داشته باشد.”

حاجیان در صحبت‌های خود به این نکته اشاره کرد که مازندران نیاز به توجه بیشتری در حوزه منابع آبی دارد و‌ گفت: “ما با چالش‌های زیادی از جمله نبود زیرساخت‌های مهار آب، بحران سیلاب و نیاز به ارتقای کیفیت آب مواجه هستیم. سد گلورد و پروژه‌های آبی مکمل می‌توانند فرصت‌های خوبی برای مدیریت این چالش‌ها ایجاد کنند، اما به شرطی که مسئولان، سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی در این مسیر همراهی لازم را داشته باشند.”

وی تأکید کرد که توجه به مسائل زیرساختی، استفاده بهینه از منابع آبی، و توجه به توسعه کشاورزی و سیلاب، می‌تواند مازندران را در مسیری متفاوت نسبت به گذشته قرار دهد.

سد گلورد؛ پلی به سوی مدیریت منابع آب

بارش‌های مناسب مازندران نسبت به دیگر استان های کشور می‌تواند فرصتی برای تأمین آب شرب و کشاورزی باشد اما فقدان سازه‌های مهارکننده آب به معنای هدر رفت این منابع به دریاست؛ در این راستا، سد گلورد به عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی در استان مطرح شده؛ پروژه‌ای که با هدف مهار آب‌های سطحی، تأمین آب شرب برای مناطق شهری، و بهبود وضعیت کشاورزی طراحی شده است.

حیدر داودیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به جزئیات این پروژه، تأثیرات آن بر تأمین آب شرب و کشاورزی، و چالش‌های پیش رو در مدیریت منابع آبی اشاره کرد. 

صحبت‌های داودیان نه تنها چشم‌انداز روشنی از سد گلورد ارائه می‌دهد، بلکه بیانگر نیاز به توجه بیشتر به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی در استان برای مقابله با بحران‌های آبی است.

 در ادامه، تحلیل دقیق و جزئی صحبت‌های داودیان را مرور خواهیم کرد. او سد گلورد را یکی از پروژه‌های اساسی مدیریت منابع آبی در استان دانست که نقشی مهم در تأمین نیازهای کشاورزی و شرب منطقه ایفا می‌کند. او با اشاره به تاریخچه این پروژه توضیح داد: “عملیات اجرایی سد گلورد از سال 1388 آغاز شد. در ابتدا، برآورد هزینه‌های پروژه تنها 100 میلیارد تومان بود که برای ساخت بدنه سد به پیمانکار واگذار شد، اما در طول زمان و با توجه به تغییرات اقتصادی و افزایش هزینه‌ها، قیمت تمام‌شده این پروژه شامل سد، جاده‌های دسترسی و پل زیرقوسی، به 8 هزار میلیارد تومان رسیده است.”

وی افزود: “سد گلورد از جمله سازه‌هایی است که توانسته با طراحی و کارکردهای منحصربه‌فرد خود، تأثیرات مثبتی بر زندگی مردم منطقه بگذارد. این سد با ارتفاع 109 متر از پی و 99 متر از بستر رودخانه، توانایی مهار حجم قابل‌توجهی از آب‌های سطحی را دارد. هدف اصلی این پروژه، مدیریت صحیح منابع آبی و تأمین نیازهای شرب و کشاورزی منطقه است.”

یکی از ویژگی‌های برجسته سد گلورد، پل زیرقوسی آن است که به گفته داوودیان، سومین پل بزرگ زیرقوسی کشور محسوب می‌شود. او درباره این پل توضیح داد: “این پل با طول 281 متر و 18 دهنه، از لحاظ طراحی و ساخت، یکی از پیشرفته‌ترین سازه‌های زیرقوسی ایران است. وزن کل این پل شامل قوس، ستون‌ها و عرشه به 2200 تن می‌رسد و ساخت آن توسط شرکت ماشین‌سازی اراک انجام شده است. این پل علاوه بر تسهیل عبور و مرور، به یک جاذبه گردشگری در منطقه تبدیل شده است.”

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در بخش دیگری از صحبت‌های خود به چالش‌های موجود در مدیریت منابع آبی استان پرداخت و ‌گفت: “میانگین بارندگی سالانه در مازندران حدود 630 میلی‌متر است. با این حال، به دلیل نبود سازه‌های کافی برای ذخیره و تنظیم آب، تنها 10 درصد از آب‌های سطحی استان مهار می‌شود و بخش عمده بارندگی‌ها و سیلاب‌ها به دریا می‌ریزد. با بهره‌برداری کامل از سد گلورد و سه سد دیگر در دست اجرا، میزان مهار آب به 30 درصد افزایش خواهد یافت؛   همچنین با تکمیل سدهای در حال مطالعه، این رقم به 42 درصد خواهد رسید و ما را به میانگین 50 درصدی کشور نزدیک می‌کند.”

وی در ادامه افزود: سدهای در حال اجرای استان شامل سد هراز با 60 درصد پیشرفت، سد گلورد که به مراحل پایانی رسیده، و سدهای زارم‌رود و سجادرود هستند که پیشرفت کمتری داشته‌اند. این پروژه‌ها نه تنها در تأمین آب مورد نیاز استان، بلکه در کاهش خسارات سیلاب و ارتقای امنیت آبی منطقه نیز نقش مهمی ایفا خواهند کرد.

داوودیان همچنین تأکید کرد که تکمیل این پروژه‌ها می‌تواند در توسعه پایدار استان تأثیر بسزایی داشته باشد‌؛ “سد گلورد با کارکردهای چندمنظوره خود، الگویی موفق برای مدیریت منابع آبی در کشور است. علاوه بر تأمین آب، این پروژه به توسعه گردشگری، افزایش اشتغال و حفظ منابع طبیعی منطقه کمک کرده است. انتظار می‌رود با حمایت مسئولان و استفاده بهینه از امکانات موجود، بتوانیم بهره‌وری این سد و دیگر پروژه‌های مشابه را به حداکثر برسانیم.”

او در پایان خاطرنشان کرد که اجرای کامل این پروژه‌ها نیازمند همراهی دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی است. “مدیریت منابع آبی، یکی از اساسی‌ترین نیازهای امروز مازندران است. تنها با همکاری و برنامه‌ریزی دقیق می‌توانیم از این منابع ارزشمند به بهترین شکل ممکن بهره‌برداری کنیم.”

به گزارش تسنیم، سد گلورد سالانه 72.1 میلیون مترمکعب آب کشاورزی اراضی دشت‌های پایین‌دست را تامین می‌کند؛ علاوه بر این، نقش مهمی در توسعه گردشگری منطقه دارد. یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های این پروژه، پل زیرقوسی ساخته شده روی دریاچه سد است. این پل که سومین پل زیرقوسی بزرگ کشور محسوب می‌شود، 281 متر طول دارد و از 18 دهنه تشکیل شده است. وزن کل سازه شامل عرشه، قوس و ستون‌ها مجموعاً 2200 تن است. 

‌سد گلورد نه تنها نمادی از تلاش‌های مهندسی و مدیریتی برای مهار منابع آبی است، بلکه نمونه‌ای موفق از هم‌افزایی تکنولوژی و نیازهای محلی برای تأمین منابع حیاتی به شمار می‌رود. این پروژه با تأمین آب شرب و کشاورزی برای منطقه، به‌طور مستقیم به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک کرده و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق شرقی مازندران ایفا می‌کند، اما چالش‌هایی نظیر تأمین مالی، تکمیل زیرساخت‌ها، و مدیریت بهتر منابع آبی همچنان به‌عنوان موانع اصلی پیش‌روی این پروژه و دیگر طرح‌های مشابه در کشور قرار دارند. امید است با حمایت مسئولان و جامعه محلی، چنین پروژه‌هایی نه تنها به بهره‌برداری کامل برسند، بلکه به الگویی برای دیگر مناطق کشور تبدیل شوند.

انتهای پیام/.