اصفهان به عنوان یکی از مهمترین مراکز هنر قلمکاری در ایران شناخته میشود. این هنر سنتی که قدمتی چند صد ساله دارد، از دیرباز در این منطقه ریشه دوانیده و هنرمندان اصفهانی با مهارت و ظرافت خاصی به خلق آثار قلمکاری میپردازند. قلمکاری یا چیتسازی، هنری است که در آن با استفاده از قالبهای چوبی و رنگهای طبیعی، طرحهای زیبا و متنوعی بر روی پارچههای پنبهای یا ابریشمی نقش میبندد. این هنر در گذشته برای تزئین لباسها، رومیزیها، سفرهها و دیگر منسوجات استفاده میشد و امروزه نیز به عنوان یکی از صنایع دستی ارزشمند ایران مورد توجه قرار دارد.
شهر خورزوق، واقع در شهرستان برخوار استان اصفهان، به عنوان یکی از تاریخیترین شهرهای این منطقه، نقش مهمی در حفظ و توسعه هنر قلمکاری ایفا میکند. خورزوق نه تنها به دلیل گویش خاص خود که بازماندهای از زبانهای ایران باستان است، بلکه به دلیل فعالیت گسترده در زمینه تولید سفرههای قلمکار نیز شهرت دارد. این شهر به عنوان قطب تولید سفرههای قلمکار در کشور شناخته میشود و بیش از ۸۰ کارگاه فعال در این زمینه دارد. هنرمندان خورزوقی با استفاده از تکنیکهای سنتی و مدرن، سفرههایی با طرحهای متنوع و رنگهای زیبا تولید میکنند که نه تنها در بازار داخلی بلکه در بازارهای بینالمللی نیز طرفداران بسیاری دارد.
سفرههای قلمکار خورزوق معمولاً با طرحهای سنتی ایرانی مانند نقشهای اسلیمی، ختایی، گل و مرغ، شکارگاه و صحنههای تاریخی تزئین میشوند. این طرحها علاوه بر زیبایی، نمادی از فرهنگ و هنر غنی ایران هستند. فرآیند تولید سفرههای قلمکار شامل مراحل مختلفی از جمله طراحی، قالبسازی، چاپ و رنگرزی است که هر کدام نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد. رنگهای مورد استفاده در این هنر معمولاً از منابع طبیعی مانند روناس، اسپرک، پوست گردو و نیل تهیه میشوند که به آثار قلمکاری دوام و جلوهای خاص میبخشند.
امروزه، هنر قلمکاری و تولید سفرههای قلمکار در خورزوق نه تنها به عنوان یک صنعت دستی، بلکه به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی این منطقه شناخته میشود. این هنر با حمایت سازمانهای میراث فرهنگی و تلاش هنرمندان محلی، همچنان زنده و پویا باقی مانده و به نسلهای آینده منتقل میشود. بازدید از کارگاههای قلمکاری در خورزوق و مشاهده فرآیند تولید این آثار، تجربهای جذاب و آموزنده برای علاقهمندان به هنر و صنایع دستی ایران است.
منبع