شاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ موضوع اثر مؤلفه‌های گوناگون بر رشد اقتصادی، خصوصاً طی یک قرن اخیر، یکی از چالش‌ها در موضوعات اقتصادی بوده است. از مدل‌های ابتدایی مانند هارود-دومار، تا سولو و مدل‌های میانی رمزی و دایاموند تا مدل رشد درون‌زا، همگی بر توسعه تدریجی این دانش همت گماشته‌اند. اما تحقیقات دامنه‌دار و پرچالش رشد، نهایتاً به این نتیجه نائل شده که مؤلفه‌های نهادی و ساختاری و به تعبیری غیرمستقیم، می‌تواند اثر «بهره‌گیری» از داشته‌ها و ظرفیت‌ها را برای ما روشن کند.
در این میان، اثر «موقعیت جغرافیایی و مؤلفه‌های معطوف به آن بر رشد اقتصادی»، نیز بسیار پیچیده و گسترده و عمیق است. درحقیقت، تعداد مؤلفه‌های معطوف به جغرافیا، بسیار گوناگون و متفاوت است و مآلاً اثرات متفاوتی بر رشد خواهد گذاشت. به همین دلیل احصاء یک ادبیات منسجم و یکپارچه برای این موضوع تقریباً ممکن نیست.
چنانچه گذشت، اگر بررسی حاضر بر یک موضوع منسجم و یگانه معطوف می‌شد، تدوین ساختار متن تحقیق در یک قالب منسجم در بخش‌هایی مانند مقدمه، پیشینه تحقیق، ادبیات نظری، توصیه‌های سیاستی، مصادیق و مثال‌های کاربردی و نهایتاً نتیجه‌گیری، ممکن و مناسب بود. لکن، ماهیت موضوع «بررسی اثر جغرافیا بر رشد اقتصادی» به‌نحوی است که مؤلفه‌های متعدد و بعضاً نامرتبط را در خود دارد. احصاء موضوعات معطوف به رشد ما را به حدود یکصد مؤلفه جغرافیایی رساند؛ به این قرار:
- اثر عرض جغرافیایی
- اثر نوع اقلیم (معتدل، گرمسیری، قطبی، خشک، نیمه‌خشک، مرطوب و…)
- اثر تنوع اقلیمی
- اثر گرما و سرمای هوا
- اثر میزان بارش سالانه
- اثر توزیع فصلی بارش
- اثر تغییرات اقلیمی
- اثر اقتصاد آبی بر رشد اقتصادی
- اثر وجود رودخانه‌های بزرگ و قابل کشتیرانی
- اثر دسترسی به منابع آب شیرین
- اثر وجود دریاچه‌های بزرگ
- اثر وجود آب‌های زیرزمینی
- اثر وجود مناطق دارای منابع ماهی و آبزیان
- اثر وجود مرزهای آبی
- اثر دسترسی به بنادر استراتژیک
- اثر وجود تنگه‌های مهم بین‌المللی (مانند تنگه هرمز، جبل‌الطارق)
- اثر جزیرهای بودن یا نبودن کشور
- اثر دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس‌ها، دریاها)
- اثر طول خط ساحلی
- اثر نوع پوشش گیاهی (جنگل‌ها، مراتع، بیابان‌ها)
- اثر وجود مناطق حفاظت‌شده محیط زیستی
- اثر وجود مناطق دارای تنوع زیستی بالا
- اثر وجود مناطق دارای منابع ژنتیکی
- اثر وجود مناطق دارای منابع چوب
- اثر وجود مناطق دارای منابع گیاهان دارویی
- اثر وجود مناطق دارای منابع غنی حیات وحش
- اثر وجود معادن و منابع طبیعی (نفت، گاز، زغال سنگ، طلا، مس و…)
- اثر وجود مناطق دارای منابع انرژی
- اثر وجود مناطق دارای منابع نفت و گاز
- اثر وجود مناطق دارای منابع زغال سنگ
- اثر وجود منابع انرژی تجدیدپذیر (باد، خورشید، آب…)
- اثر طول مرزهای زمینی
- اثر قرار گرفتن در مسیر ترانزیت بین‌المللی
- اثر فاصله از خطوط لوله نفت و گاز
- اثر قرار گرفتن در مسیرهای هوایی بین‌المللی
- اثر وجود فرودگاه‌های بین‌المللی
- اثر دسترسی به شبکه‌های حمل‌ونقل ریلی
- اثر دسترسی به جاده‌های بین‌المللی
- اثر وجود پل‌ها و تونل‌های استراتژیک
- اثر فاصله از بازارهای بزرگ جهانی
- اثر نزدیکی به مراکز مالی جهانی
- اثر قرار گرفتن در منطقه‌های آزاد تجاری
- اثر وجود مرزهای زمینی با کشورهای همسایه
- اثر وجود اختلافات مرزی با همسایگان
- اثر قرار گرفتن در مناطق زلزله‌خیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق آتشفشانی
- اثر قرار گرفتن در مناطق سیل‌خیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق طوفان‌خیز
- اثر قرار گرفتن در مناطق خشکسالی‌خیز یا قرار داشتن در معرض بارش‌های شدید
- اثر وسعت سرزمین
- اثر ارتفاع از سطح دریا
- اثر وجود کوه‌ها و رشته‌کوه‌ها
- اثر وجود دشت‌های وسیع
- اثر خاک حاصلخیز
- اثر وجود بیابان‌های وسیع
- اثر وجود یخچال‌های طبیعی
- اثر وجود مناطق قطبی
- اثر وجود مناطق گرمسیری
- اثر وجود مناطق معتدل
- اثر وجود مناطق نیمه‌خشک
- اثر وجود مناطق مرطوب
- اثر وجود مناطق کوهستانی
- اثر وجود مناطق جنگی
- اثر وجود مناطق کشاورزی
- اثر وجود مناطق دارای منابع معدنی
- اثر وجود مناطق دارای منابع طلا و نقره
- اثر وجود مناطق دارای منابع مس و آهن
- اثر وجود مناطق دارای منابع اورانیوم
- اثر وجود مناطق دارای منابع الماس
- اثر وجود مناطق دارای منابع نمک
- اثر وجود مناطق دارای منابع فسفات
- اثر وجود مناطق دارای منابع پتاس
- اثر وجود مناطق دارای منابع گوگرد
- اثر وجود مناطق دارای منابع سنگ‌های قیمتی
- اثر وجود مناطق دارای منابع خاک‌های نادر
- اثر وجود مناطق دارای منابع شن و ماسه
- اثر وجود مناطق دارای منابع خاک رس
- اثر وجود مناطق دارای منابع سنگ آهک
- اثر وجود مناطق دارای منابع گرانیت
- اثر وجود مناطق دارای منابع مرمر
- اثر وجود مناطق گردشگری
- اثر وجود مناطق تاریخی و فرهنگی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری طبیعی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری فرهنگی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری تاریخی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری مذهبی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری ورزشی
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری سلامت
- اثر وجود مناطق دارای منابع گردشگری ماجراجویی
- اثر وجود مناطق صنعتی
- اثر وجود مناطق شهری پرتراکم
- اثر وجود مناطق روستایی
- اثر وجود مناطق محروم
- اثر وجود مناطق توسعه‌یافته
- اثر وجود مناطق آزاد تجاری
- اثر وجود مناطق ویژه اقتصادی
- اثر نزدیکی به کشورهای توسعه‌یافته
- اثر نزدیک بودن به بازارهای جهانی و منطقه‌ای
گواینکه معماری خود این ساختار و احصاء 98 مؤلفه نیز پژوهشی زمان‌بر و مهم بوده است. معطوف به این موضوعات، صدها مقاله علمی که بین سال‌های 2020 تا 2025 منتشر شده و در مورد آن مؤلفه‌ها ادبیات تولید کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفت و ساده‌سازی و خلاصه شد، که در بخش‌های آینده به تدریج تقدیم مخاطبان گرامی خواهد شد؛ با این هدف که ادبیات رشد در حوزه رسانه‌های اقتصادی کشور توسعه پیدا کند.
انتهای پیام/
منبع
