ارز چند نرخی سبب بزرگنمایی افزایش واردات شد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، یکی از نتایج منفی چند نرخی بودن ارز، تخصیص آن به افراد برای واردات کالا از جمله کالاهای اساسی با قیمت های رانتی است ولی واردکنندگان اغلب کالاهایی که با ارزهای پایینتر از نرخ آزاد وارد کشور کرده‌اند را با نرخ‌های ارز آزاد در بازار عرضه می‌کنند و عملا مصرف‌کننده نهایی از منافع یارانه دولت به واردات کالا محروم می‌ماند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند یا باید کالاهای مشمول دریافت ارزهای یارانه‌ای مستقیما به مصرف‌کننده نهایی داده شود یا اینکه با ارز تک نرخی فعالیت‌های اقتصادی انجام شده و سپس از روش‌های دیگری اقشار مشمولِ کمک‌های معیشتی و دهک‌های پایین، توانمندسازی شوند.

رانت ناشی از اختلاف ارز نیمایی و ارز آزاد که وزیر امور اقتصادی و دارایی آن را بالغ بر هزار میلیارد تومان می داند، یکی از بحث هایی است که این روزها در بین فعالان اقتصادی و فضای مجازی در جریان است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی در این رابطه با تاکید بر اینکه نرخ ارز رسمی کشور در سامانه نیما در سال گذشته حدود ۴۰ هزار تومان بوده است، اختلاف این نرخ با بازار را حدود 20 هزار تومان دانسته و گفته است: طبق گزارش بانک مرکزی ۵۰ میلیارد دلار واردات نیمایی داشتیم یعنی هزار میلیارد تومان رانت داده‌ایم.

عبدالناصر همتی تاکید کرد: ما دلار را ۴۰ هزار تومان می دهیم ولی خیلی از کالاها با نرخ ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان در بازار می چرخد، این رانت ارزی صادرات را کم و در مقابل واردات را زیاد نشان می دهد، به همین دلیل از این روش باعث شدیم صادرات و حتی ارزآوری از این محل کاهش یابد.

در این ارتباط کارشناس پولی و بانکی وجود چند نرخ برای ارز را یکی از اشتباهات سیاستگذاری در نظام ارزی کشور دانست و گفت: این رویه در چند سال گذشته سبب شد تا بخش خصوصی با اقداماتی مانند بزرگنمایی در واردات، به دنبال دریافت ارزهای ارزان‌تر برود.

سید بهاءالدین حسینی هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: یکی از اشتباهات بزرگ در دولت های گذشته، چند نرخی شدن ارز بود که منشاء فساد و رانت و سوءاستفاده بوده است؛ وقتی ارز چند نرخی باشد، مردم همیشه دنبال آن هستند که ارزهای ارزانتری دریافت کنند لذا همه به سمت دریافت ارزهای رانتی به اسم واردات کالا حرکت می کنند.

وی نتیجه این اقدام را بزرگنمایی در واردات و کوچک نمایی در صادرات دانست و گفت: با این کار در عمل منابع ارزی دولت در دست بخش خصوصی قرار گرفت و بخش خصوصی هم این ارز را منجمد کرد.

این کارشناس پولی و بانکی همچنین درباره اینکه چرا مردم نیز ارز را به صورت خانگی نگهداری می کنند، اظهار داشت: شبکه بانکی و بانک مرکزی در سال‌های قبل بدقولی‌هایی درباره حساب ارزی مردم داشت و در حالی که وعده داده بود سرمایه مردم به صورت ارز به نرخ آزاد بازپرداخت می‌شود، اما به نرخ نیمایی یا مبادله‌ای محاسبه کردند و یا حتی در مواردی معادل ریالی آن را پس دادند که موجب نارضایتی مردم شد.

حسینی هاشمی با بیان اینکه برآورد وزیر اقتصاد در خصوص داشتن ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار ارز در خانه‌ها به واقعیت نزدیک است، بیان کرد: دولت می‌تواند مانند همه دنیا به مردم بگوید ارز خود را در بانک‌ها سپرده گذاری کنید و با نرخ سود رایج با سپرده‌گذاران محاسبه کند.

وی، درباره کاهش ارزش پول ملی در اثر تورم‌های طولانی سال‌های قبل و رو آوردن مردم به سرمایه‌گذاری در بازارهایی چون ارز گفت: تورم طولانی سال‌های گذشته سبب شده تا مردم به بازار ارز رو بیاورند چون ارزش ملی کاهش پیدا کرده و مردم یاد گرفته‌اند دارایی‌هایی نگهداری کنند که تورم بر آن اثر نداشته باشد و پول نقد به صورت ریالی نگه ندارند؛ خودرو، طلا، ارز، سکه و ملک دارایی‌هایی هستند که به صورت طبیعی مردم به سمت آنها می‌روند.